“Bí mật” với cổ đông?

Luật Doanh nghiệp (DN) quy định rõ, hàng năm các Cty cổ phần phải trình báo cáo tài chính đã được kiểm toán tại đại hội cổ đông và mọi cổ đông đều có quyền tự mình hoặc cùng với luật sư, kiểm toán viên xem xét báo cáo tài chính kết quả kinh doanh của DN.

Tuy nhiên, ở Cty cổ phần cơ khí gang thép Thái Nguyên, báo cáo tài chính lại được coi như bí mật DN, cổ đông không được tìm hiểu, sao chép.

Mập mờ báo cáo tài chính?

Năm 2007-2008, ông Đỗ Mạnh Hiếu - cổ đông của Cty cổ phần cơ khí gang thép Thái Nguyên - phát hiện ra những sai phạm trong công tác quản lý, sản xuất kinh doanh của đơn vị mà ông đang trực tiếp bỏ vốn đầu tư và trực tiếp bắt quả tang nhiều trường hợp gian lận trong nhập nguyên liệu đầu vào.

Cụ thể, ngày 8.5.2007, ông Hiếu đã yêu cầu thành lập ban kiểm tra chất lượng thép phế phục vụ cho nấu luyện thép thỏi. Tại bãi nguyên liệu thép phế khu vực lò điện 12 tấn/mẻ, ban kiểm tra lấy 1 mẫu ngẫu nhiên - có trọng lượng 15kg, do ông Vũ Hồng Long - thủ kho và công nhân Phân xưởng 6 lựa chọn. Quá trình kiểm tra cho thấy, tỉ lệ tạp chất lẫn trong thép phế lên tới 16% - vượt quá tiêu chuẩn cho phép.

Tiếp đó, ông Hiếu phát hiện vụ dùng xe 2 đáy để chở nguyên liệu thép phế cho Cty, sau khi xe đi qua cân điện tử cân khối lượng, các đối tượng mới đổ nước và đất đá ở đáy bên dưới xe để gian lận khối lượng nguyên liệu.

Tại báo cáo kết quả kinh doanh năm 2007, ông Hiếu lại tìm ra chênh lệch nhiều tỉ đồng trong chi phí tiền lương, trong đó có những khoản chi quản lý được tính tới 2 lần. Đứng trước nguy cơ tài sản, quyền lợi của cổ đông bị xâm hại, ông Hiếu đề nghị Cty cung cấp báo cáo tài chính để cổ đông theo dõi hoạt động sản xuất kinh doanh theo đúng luật định. Nhưng mọi yêu cầu hợp pháp này đã bị khước từ.

Ngày 7.5.2008, Cty CP cơ khí gang thép tổ chức họp đại hội cổ đông và đã có công bố báo cáo tài chính trước đại hội, nhưng cổ đông không thể nhớ được các số liệu, thông tin... vì bản báo cáo dài hơn 20 trang. Phần lớn cổ đông chỉ nắm được con số lợi nhuận của Cty và nhận cổ tức theo tỉ lệ cổ phiếu nắm giữ, còn hầu hết đều "mù mờ" về tài chính, thu chi của Cty, do không có trong tay bản báo cáo với những số liệu cụ thể.

Nhận thấy có nhiều điều "khuất tất" trong điều hành, hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như thu chi tài chính, với tư cách là cổ đông nắm giữ 111.663 cổ phiếu của Cty, ông Hiếu đã có đơn đề nghị Cty cung cấp số liệu chi tiết về các khoản chi phí; số lượng xuất, nhập, tồn kho của một số nguyên liệu chính, nhưng Cty chỉ cung cấp "tóm tắt" số liệu tổng hàng hoá tiêu thụ, mà hoàn toàn không có thuyết minh. Bước sang quý IV/2008, ông Hiếu tiếp tục yêu cầu Cty cung cấp báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh 6 tháng đầu năm 2008, nhưng phía Cty CP cơ khí gang thép không đáp ứng.

Bất chấp pháp luật

Trả lời về việc không cung cấp báo cáo tài chính cho cổ đông, phía Cty cho rằng, trong Luật DN cũng như điều lệ của Cty không thấy có điểm nào nói đến Cty phải cấp đầy đủ bản báo cáo tài chính hàng năm cho các cổ đông trong Cty cổ phần. Mặt khác, theo điều lệ của Cty thì cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu trên 10% số cổ phần của Cty mới có quyền xem xét, trích lục sổ biên bản, báo cáo tài chính giữa năm và hàng năm. Ông Hiếu tuy là cổ đông lớn nhưng chỉ sở hữu 5,583% cổ phần, nên không có những quyền trên...

Cách lý giải nêu là khó chấp nhận, bởi nếu chiếu theo điều lệ này, ngoài phần vốn nhà nước 21% thì trên 350 cổ đông - hầu hết là cán bộ công nhân viên trong Cty - chỉ có duy nhất 1 cổ đông được xét báo cáo tài chính? Vậy ai bảo vệ quyền lợi tất cả cổ đông còn lại? Với lý do này, ông Hiếu đã khiếu nại việc Cty cố tình xây dựng điều lệ trái với Luật DN và Luật Kế toán, bởi khoản 3, Điều 129 của Luật DN nêu rõ: "Mọi tổ chức, cá nhân đều có quyền xem hoặc sao chép báo cáo tài chính đã được kiểm toán của DN".

Chiếu theo điều luật này, kể cả những người không có quyền lợi liên quan vẫn có quyền sao chép báo cáo tài chính, nhằm tìm hiểu hoạt động sản xuất kinh doanh của Cty để đầu tư, mua cổ phần...; vậy mà điều lệ của Cty lại loại bỏ đại đa số quyền lợi của cổ đông. Phải chăng đang có những khuất tất ẩn chứa sau báo cáo tài chính này?

Được biết, năm 2007 Cty chia lợi tức 12%, số dư tiền lương của Cty là trên 8 tỉ đồng, theo quy định sau vài tháng nếu số tiền trên không được chuyển vào nguồn vốn thì phải đưa về lợi tức, nhưng hiện nay các cổ đông đều không biết số tiền đó đã chuyển đi đâu? Với cách đối xử với cổ đông như vừa nêu, ban lãnh đạo Cty CP cơ khí gang thép có bảo vệ quyền lợi đối với các nhà đầu tư của mình?