Cải thiện quản trị, tăng niềm tin nhà đầu tư

- Ông Nguyễn Hoàng Hải: Một vài năm trở lại đây, một số doanh nghiệp (DN), chủ yếu là những DN làm ăn hiệu quả, tranh thủ tiến trình cổ phần hóa thực hiện đầu tư cổ phiếu, có nhiều DN huy động vốn để đầu tư tài chính. Trong giai đoạn đầu, những khoản đầu tư này mang lại hiệu quả cao, tạo thu nhập cho DN. Tuy nhiên, khi mặt bằng giá cổ phiếu ở mức cao cộng với diễn biến bất thường của TTCK thì khả năng đầu tư tài chính mang lại nhiều rủi ro. Một số DN đã kinh doanh tài chính không hiệu quả trong năm 2007. Các DN sản xuất kinh doanh không thuộc lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán cần hết sức hạn chế đầu tư vào cổ phiếu chỉ vì mục đích kiếm lời. Khi nhà đầu tư (NĐT) mua cổ phiếu của DN là kỳ vọng vào khả năng phát triển sản xuất kinh doanh của DN chứ không phải vào hoạt động tài chính. Do đó các DN cần tập trung nguồn lực, thời gian, vốn lưu động vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đảm bảo sự tăng trưởng lâu dài. Tuy nhiên, các DN có thể mua cổ phần góp vốn thành lập các công ty con, công ty liên kết để mở thị phần. Trường hợp DN có nguồn vốn dư thừa tạm thời có thể chọn những công ty quản lý quỹ có uy tín để góp vốn.

* Nhiều DN hiện đang có xu hướng đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, theo ông có nên không?

- Các DN di dời cơ sở sản xuất kinh doanh vì vấn đề ô nhiễm môi trường hay phá bỏ trụ sở cũ để xây cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại căn hộ cho thuê. Hoạt động này ít chịu rủi ro, DN không phải bỏ tiền ra mua đất hay đền bù giải tỏa mà còn gia tăng lợi ích cho DN. Tuy nhiên trong tình hình giá bất động sản ở tình trạng bong bóng, nếu DN lao vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản ở góc độ không chuyên nghiệp thì sẽ gặp rất nhiều rủi ro. Đồng thời làm phân tán nguồn nhân lực, nguồn vốn từ khâu hoạt động sản xuất kinh doanh.

* Ông có nhận xét gì về việc DN phát hành cổ phiếu ưu đãi cho cán bộ công nhân viên hiện nay?

- Việc phát hành cổ phiếu ưu đãi cho người lao động, việc xét duyệt các dự án đầu tư, việc lên kế hoạch thưởng tiền mặt cho người lao động... là những vấn đề rất quan trọng. Những vấn đề này ảnh hưởng đến giá giao dịch cổ phiếu và từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và lòng tin của nhà đầu tư chứng khoán. Chính vì vậy mà các vấn đề này cần được biểu quyết tại Đại hội cổ đông (ĐHCĐ) thay vì biểu quyết bằng thư. Ban giám đốc phải thuyết trình kỹ tại ĐHCĐ. Việc phát hành cổ phiếu ưu đãi cho người lao động cũng phải được tính toán và bàn bạc kỹ lưỡng tại ĐHCĐ. Việc phát hành này có ảnh hưởng tới lợi ích của cổ đông hiện hữu hay không. Trường hợp phát hành quá nhiều cổ phiếu ưu đãi cho người lao động mà làm ảnh hưởng quyền lợi cho cổ đông góp vốn thì cần phải chấm dứt. Bài toán lợi ích giữa Ban điều hành, Hội đồng quản trị (HĐQT), người lao động, cổ đông hiện hữu phải được cân bằng. Phương án phát hành cổ phiếu ưu đãi hay thưởng tiền mặt phải là động lực để phát triển DN.

Đối với những doanh nghiệp công chúng mà có cổ phần nhà nước nắm đa số trên 40% thì việc thông qua biểu quyết những vấn đề nêu trên phải đạt tỷ lệ trên 85% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết có mặt tại ĐHCĐ. Vấn đề này sẽ được góp ý với Bộ Tài chính ra quy chế đồng thời kêu gọi SCIC và các tổng công ty nhà nước thực hiện để đảm bảo dân chủ trong ĐHCĐ, đồng thời tránh sự lạm dụng quyền của cổ đông nhà nước để làm giảm lợi ích của Nhà nước.

* Gần đây, hiện tượng các thành viên HĐQT, Ban kiểm soát (BKS) bán cổ phần nắm giữ khiến các nhà đầu tư lo lắng. Ông nhận định gì về hiện tượng này?

- Đúng là trong thời gian qua, nhiều thành viên HĐQT, BKS nắm giữ ít cổ phiếu của DN nhưng lại hay bán ra khi thị trường nóng hay lạnh làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Để các thành viên HĐQT, BKS tăng cường trách nhiệm, Vafi đưa ra khuyến nghị áp dụng tiêu chuẩn vật chất đối với những thành viên này (xem bảng đính kèm). Điều này sẽ loại bỏ được những nhân vật yếu kém về quản trị DN lại không có trách nhiệm trong công việc.

Việc định ra các mức tiêu chuẩn vật chất đối với các thành viên HĐQT, BKS để rồi từ đó khuyến nghị các DN áp dụng là một việc khó đối với tất cả các công ty đại chúng, tuy nhiên vấn đề này cần được bàn luận kỹ càng để từ đó có những mức tiêu chuẩn chung và nâng cao chất lượng làm việc của HĐQT và BKS. Để tăng cường cải thiện quản trị doanh nghiệp thì tất cả các nhà đầu tư cần tham gia tích cực hơn nữa vào ĐHCĐ.