Chưa rõ thời điểm áp dụng cơ chế mới về giá dầu

Giá xăng đã liên tục tăng trong thời gian vừa qua.

Ngày 7.1- ba ngày sau khi Bộ Công Thương họp bàn triển khai kế hoạch năm 2008, một hội thảo "Cơ chế phòng ngừa rủi ro về giá" do Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính và Vụ Chính sách thị trường trong nước - Bộ Công Thương tổ chức tại TPHCM đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của các DN. Tuy thế, thời điểm nào sẽ áp dụng cơ chế mới vẫn chưa được các cơ quan hữu trách đưa ra.

Cho phép bình ổn giá trong giá vốn

Theo cơ chế mới được liên bộ Tài chính - Công Thương đề xuất, bước sang năm 2008, cơ chế điều hành giá xăng dầu sẽ được thực hiện đầy đủ như Nghị định 55/CP-TTg. Khác trước là thay vì phải báo cáo liên bộ để thẩm định và cho phép, thì nay DN sẽ được chủ động đưa ra mức giá định hướng cho cả năm. Để phòng ngừa rủi ro về giá, cơ chế mới đề xuất việc cho phép một tỉ lệ dự trữ bình ổn giá tính vào giá vốn (tỉ lệ này nằm trong cơ cấu giá) và DN sẽ sử dụng để bù trừ vào giá trong điều kiện giá nhập khẩu tăng cao. NĐ 55 cũng quy định, trong trường hợp giá thế giới tăng vượt quá mức dự kiến của DN trên 10% đối với xăng và 5% đối với diesel và mazut thì mới được xem xét điều chỉnh.

Ông Nguyễn Tiến Thoả - Cục trưởng Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính, trao đổi với phóng viên Báo Lao Động - cho biết: Như vậy là cơ chế mới cho phép tỉ lệ dự trữ bình ổn ngay trong giá và DN được toàn quyền chủ động điều chỉnh, chứ không phải thành lập quỹ bình ổn giá như báo chí nêu. Về bản chất, khi vận hành theo cơ chế này, DN phải tính toán được mức giá định hướng trên cơ sở các hợp đồng NK xăng dầu kỳ hạn 3 - 6 tháng, hoặc hợp đồng tương lai cho cả năm, từ đó sẽ duy trì sự ổn định của giá bán lẻ trong dài hạn.

Ông Thoả cũng khẳng định: Đây không phải là hình thức kinh doanh mới, mà trên thế giới nhiều nước đã áp dụng từ lâu để có được sự ổn định về giá khi thị trường chao đảo hay có biến động bất thường. Cơ chế này cũng phù hợp với chủ trương của Chính phủ là từ năm 2008 sẽ không bao cấp về giá. Sau khi hội thảo lấy ý kiến các bên liên quan, liên bộ sẽ có tờ trình Chính phủ để sớm áp dụng, nhưng thời điểm cụ thể không được ông Thoả tiết lộ.

Khó khả thi

Trong khi đề án vẫn đang còn trên bàn các cơ quan chức năng thì hàng ngày, các DN đầu mối NK vẫn đang phải gánh lỗ. Ông Vũ Ngọc Hải - Chủ tịch HĐQT TCty Xăng dầu VN (Petrolimex) tỏ ra ái ngại với số lỗ hơn 2.000 tỉ đồng do kinh doanh xăng dầu từ năm trước chuyển sang chưa được Nhà nước cấp bù, hiện tại với giá dầu tăng cao, chỉ trong mấy ngày đầu tháng 1, riêng Petrolimex đã lỗ khoảng 6-7 tỉ đồng. Kinh doanh không hiệu quả, nên càng kéo dài thời điểm áp dụng cơ chế mới trao cho các DN đầu mối chủ động trong việc định giá, càng cầm chắc lỗ.

Tuy nhiên, theo ông Hải, vấn đề lại nằm ở chỗ trong bối cảnh giá dầu bất ổn, việc mua được dầu theo hợp đồng kỳ hạn không hề đơn giản, phụ thuộc chủ yếu vào đối tác nước ngoài, trong khi cả người bán (đối tác) và người mua (DN NK) đều rất khó đoán định được mức giá ổn định trong dài hạn. Trong điều kiện thị trường hiện nay, Petrolimex mặc dù là DN chiếm thị phần lớn, nhưng vẫn chịu sự cạnh tranh quyết liệt với các đầu mối NK xăng dầu khác. Nếu ký HĐ dài hạn mà giá xuống thì kể như DN gánh lỗ, nhưng giá cao thì dễ dẫn đến tình trạng các đầu mối NK xăng dầu chỉ nhập cầm chừng, đẩy gánh nặng thị trường cho DN chiếm thị phần lớn. Bên cạnh đó, yêu cầu về chất lượng xăng dầu đảm bảo các điều kiện về môi trường cũng đòi hỏi phải đặt hàng đối tác, nên giá NK chắc chắn sẽ tăng cao.

Giám đốc một DN NK đầu mối khác cũng lên tiếng, với những phức tạp của tình hình hiện nay, ngay cả các chuyên gia kinh tế thế giới cũng khó đưa ra mức giá dầu trong ngắn hạn, chứ đừng nói đến giá áp dụng cho cả năm. Ai nghĩ rằng đầu năm 2007 giá dầu rất ổn định, đến 2 tháng cuối năm tăng tới 74% so với tháng 1, rủi ro cho các DN đầu mối không trường vốn là khó tránh khỏi. Hiện các DN đầu mối NK đều mua theo chuyến hoặc hợp đồng theo quý, vì vậy, áp dụng đề án mới xem ra chưa khả thi.