Giá cả rục rịch tăng: Thách thức nỗ lực kích cầu

Giá tăng ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống sinh hoạt của người dân.

Chính phủ đã chấp thuận cho Tập đoàn Điện lực VN tăng giá điện bình quân lên 8,92%, cũng đồng nghĩa với việc sẽ chấp nhận và chủ động đối mặt với các khó khăn sau việc tăng giá. Trên thực tế, những ngày gần đây, giá điện chưa tăng nhưng đã có không ít mặt hàng rục rịch tăng giá.

Cùng nhau tăng giá...

 Không cần "tát nước theo mưa" quyết định tăng giá điện, giá các loại sữa bột ngoại nhập bán trên thị trường đã tăng từ 2%-3%. Lý do tăng giá được các Cty sữa giải thích rằng, do USD tăng giá so với VND khoảng 5%.

 Một số sản phẩm công nghệ thông tin - điển hình là điện thoại di động, trong nước chưa sản xuất được phải NK - giá cũng phải tăng theo tỉ giá VND/USD. Tuy nhiên, còn có hiện tượng "lạ" là một số mặt hàng điện máy mới, như tivi LCD, do suy thoái, một số Cty cắt giảm lao động thu hẹp sản xuất, nên nguồn cung ra cũng hạn chế, làm phát sinh tình trạng giá thành cao hơn trước.

 Chính phủ chấp thuận tăng giá điện, cùng với chỉ đạo của Thủ tướng đối với liên bộ Tài chính - Công Thương mới đây về việc điều hành giá xăng theo thị trường, đang làm cho người dân lo lắng giá xăng sẽ được tăng trước kiến nghị của các Cty nhập khẩu (NK) đầu mối vì họ cho rằng đang lỗ 500 đồng/lít, dù gần đây thuế NK đã hai lần được giảm tổng cộng 15% mà giá xăng không hề giảm.

 Bên cạnh lo ngại này, một biểu giá vé máy bay mới cũng vừa được Jestar Pacific (JP) đề đạt. Thực chất của biểu giá này được phân tích là có tăng - có giảm, nhưng mức giảm và loại vé giảm ít hơn mức tăng và loại vé tăng. 

Đơn cử, giá thấp nhất của loại vé tiết kiệm thông thường giảm từ 380.000 đồng xuống còn 300.000 đồng/vé/chiều tuyến Hà Nội - Đà Nẵng. Trong khi đó, tuyến TP.Hồ Chí Minh đi Hà Nội, Hải Phòng, Vinh có mức cao nhất 3,7 triệu đồng/vé/chiều, cao hơn nhiều so với mức hiện tại.

 Một khi JP được tăng giá vé (theo thông tư 103 của Bộ Tài chính ban hành ngày 12.11.2008, về việc bỏ trần giá vé máy bay các tuyến nội địa có tính cạnh tranh), hai hãng còn lại là Vietnam Airlines và Indochina Airlines không thể không tăng. Ở ĐBSCL, vài ngày qua lúa đang được giá, thông tin này vui đối với người nông dân trồng lúa, nhưng nó cũng là áp lực góp phần làm tăng giá lương thực.

 Sự thách thức

 Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của VN tăng mạnh trong năm 2008 và đến nay, tình hình lạm phát so với năm 2007 vẫn còn ở mức cao. Nó vẫn còn là một thách thức đối với việc điều hành nền kinh tế. Bên cạnh nhiệm vụ hàng đầu là chống suy thoái kinh tế, việc tiếp tục kìm hãm lạm phát cũng rất quan trọng.

 Tác động của việc tăng giá điện từ ngày 1/3 - theo lý giải của Bộ Công Thương - có thể tạm hiểu như sau: Giá điện tăng bình quân 8,92% (EVN thu về thêm khoảng 6.400 tỉ đồng) = CPI tăng (từ 0,25%-0,3%) + giảm tốc độ tăng trưởng GDP dự kiến của năm 2009 (từ 0,05%-0,07%) +... Giá cả thị trường tăng có nhiều mức độ tác động khác nhau đến nền kinh tế. Tuy nhiên, sự đáng lo ngại nhất vẫn là tăng giá năng lượng như điện, xăng dầu, vì nó sẽ tác động dây chuyền.

 Theo TS Nguyễn Ngọc Hoà - Chủ tịch HĐQT hệ thống siêu thị Co.opMart, giá điện tăng có thể làm tăng giá các sản phẩm trong những tháng tới lên 3%. Một khi áp lực đòi tăng giá xăng nhằm "tránh lỗ" của các DN đầu mối NK xăng nếu được chấp thuận, thì đẳng thức trên sẽ gánh thêm những thành phần mới, chắc chắn gây thêm nhiều áp lực làm tăng CPI. Gộp thêm vào tình hình tăng giá các sản phẩm đã nêu ở phần trên, cùng với các kiến nghị tăng giá và nguy cơ tăng giá ở nhiều ngành hàng, dịch vụ, áp lực tăng CPI đang là sự thách thức đối với Chính phủ.

 Hơn lúc nào hết, các cơ quan chức năng cần theo dõi sát sao các động thái làm tăng giá và đòi tăng giá, nhằm ngăn chặn "con thuồng luồng" lạm phát cao trở lại. Các chính sách mang tính "cởi trói" về giá cả cho các ngành và DN cũng cần được xem xét về thời điểm thực thi, nhằm tránh gây mâu thuẫn với nỗ lực kích cầu và kìm chế lạm phát.