Lợi hại cổ phiếu quỹ “giá bèo”

Mua bao nhiêu cổ phiếu quỹ, mua ở mức giá nào là bài toán tài chính mà doanh nghiệp cần tính toán kỹ.

Ông Đỗ Văn Trắc, Tổng giám đốc CTCP Cáp và Vật liệu viễn thông Sacom (SAM) cho biết, Công ty đã gửi đơn lên UBCK xin phép mua tiếp 4,5 triệu cổ phiếu quỹ bằng nguồn vốn thặng dư. SAM sẽ được mua cổ phiếu quỹ nếu Bộ Tài chính đồng ý sửa Thông tư 18/2007/TT-BTC ngày 13/3/2007 hướng dẫn việc mua, bán lại cổ phiếu và một số trường hợp phát hành thêm cổ phiếu của công ty đại chúng.

 Theo Thông tư 18, doanh nghiệp không được mua lại cổ phiếu quỹ khi hoạt động kinh doanh thua lỗ. Nhưng có lẽ tại thời điểm ban hành quy định này, Bộ Tài chính chưa lường được tình huống doanh nghiệp lỗ do trích lập dự phòng đầu tư tài chính, nên quy định cụ thể như vậy.

Luật Doanh nghiệp quy định thoáng hơn, rằng công ty được mua lại cổ phiếu của chính mình nếu ngay sau khi thanh toán hết số cổ phần được mua lại, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác.

Trường hợp của SAM, năm 2008 Công ty lỗ gần 70 tỷ đồng, chủ yếu do trích lập dự phòng đầu tư tài chính, hoạt động sản xuất - kinh doanh chính là sản xuất cáp và dây điện vẫn lãi 185 tỷ đồng. Năm ngoái, SAM đã phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ; sau khi Công ty đã giải ngân một phần vào đầu tư tài chính và các dự án bất động sản, mua nguyên liệu đồng, nguồn vốn thặng dư còn lại là 628 tỷ đồng.

Thị giá của SAM trong phiên giao dịch ngày 6/3 là 12.500 đồng/cổ phiếu. Giá trị vốn hóa ở mức tương đương tiền mặt hiện có tại Công ty, chưa tính các khoản tương đương tiền khác và giá trị tài sản đã khấu hao gần xong, tức là việc mua cổ phiếu quỹ không hề ảnh hưởng đến quyền lợi chủ nợ của SAM.

"Có thặng dư, không vay nợ ngân hàng, không nợ đối tác, chúng tôi muốn mua cổ phiếu quỹ. Công ty đã phát hành thêm giá 150.000 đồng/cổ phiếu, giờ mua lại với giá 12 - 13.000 đồng/cổ phiếu, lợi quá", ông Trắc nói.

Theo ông Khổng Văn Minh, Giám đốc đầu tư của Quỹ đầu tư Jaccar (Pháp), trong bối cảnh hiện nay, SAM rất khó duy trì lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu ở mức cao như kỳ vọng của cổ đông, nên việc Công ty mua vào cổ phiếu quỹ là một cách để tăng thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS).

Theo ông Minh, những công ty có EPS lớn mà giá cổ phiếu xuống thấp (EPS kỳ vọng năm 2009/thị giá cổ phiếu lớn hơn 7%) thì nên tính toán mua lại cổ phiếu quỹ, vì việc mua cổ phiếu quỹ đem lại lợi ích rất nhiều cho cổ đông, cho doanh nghiệp, trong điều kiện giá cổ phiếu và lãi suất vay vốn đang ở mức rất thấp như hiện nay. Khi thực hiện mua cổ phiếu quỹ, số lượng cổ phiếu lưu hành giảm, EPS tăng lên tương ứng. Khi thị trường phục hồi trở lại, những công ty như SAM có thể bán cổ phiếu quỹ giá cao hơn, thu về thặng dư vốn.

Trên TTCK hiện nay, có rất nhiều công ty mà cổ phiếu niêm yết giảm giá về dưới mệnh giá dù kết quả kinh doanh năm 2008 vẫn tốt, tỷ suất lợi nhuận trên thị giá (Earning yield = EPS/Market price) cao hơn lãi suất tiền gửi tiết kiệm khoảng 7%/năm. Nếu các công ty này có thể đảm bảo duy trì được tỷ suất lợi nhuận trên thị giá ở mức 7% trong năm nay, tức tương đương tỷ suất lợi nhuận trước thuế bằng 9 - 10% vốn điều lệ thì càng nên mua vào cổ phiếu quỹ. Bởi rõ ràng, với hoạt động kinh doanh như vậy thì không có lý do gì để giá cổ phiếu của công ty lại thấp hơn mệnh giá.

Sở dĩ giá cổ phiếu đang thấp hơn mệnh giá là do nhà đầu tư lo ngại công ty không đảm bảo được lợi nhuận trong năm 2009 nên bán ra. Vậy, thời điểm này nếu công ty mua vào cổ phiếu quỹ sẽ là động thái khẳng định thực lực của mình, khẳng định giá cổ phiếu đang rẻ thật sự.

Thực tế là nhiều công ty đang có nguồn tiền nhàn rỗi từ thặng dư vốn và các quỹ khác. Trong khi đó, nguồn tiền đầu tư vào sản xuất - kinh doanh trong bối cảnh thị trường thu hẹp khó có thể đem lại lợi nhuận cao. Dù lợi nhuận của doanh nghiệp năm 2009 có thể thấp hơn năm ngoái, nhưng nếu công ty mua lại một phần cổ phiếu quỹ thì có thể giữ được EPS ở mức tương đương năm 2008. Đây cũng là một cách làm lợi cho cổ đông và bớt áp lực cho doanh nghiệp.

Chỉ có điều, mua bao nhiêu cổ phiếu quỹ, mua ở mức giá nào là bài toán tài chính mà doanh nghiệp cần tính toán kỹ, chứ không chỉ chăm chăm một mục tiêu là giữ giá cổ phiếu như trước đây.