Thâu dòng vốn ngoại

Để thực hiện đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, nhà ĐTNN phải mở một tài khoản vốn đầu tư gián tiếp bằng VND.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Thông tư hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với đầu tư nước ngoài (ĐTNN) vào Việt Nam trên cơ sở tổng hợp và thay thế cho toàn bộ văn bản liên quan đến lĩnh vực này đã được ban hành trước đây. Tinh thần chung nhất trong bản dự thảo là nhà ĐTNN phải góp vốn, mua bán chứng khoán tại Việt Nam bằng đồng nội tệ, được mua ngoại tệ để chuyển ra nước ngoài khi có nhu cầu và thực hiện chế độ báo cáo về tình hình đầu tư với cơ quan quản lý Việt Nam, nhất là khi có yêu cầu đột xuất.

Theo quy định, để thực hiện đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, nhà ĐTNN phải mở một tài khoản vốn đầu tư gián tiếp bằng đồng Việt Nam tại một tổ chức tín dụng được phép. Khi có nhu cầu mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp bằng đồng Việt Nam tại một tổ chức tín dụng khác, nhà đầu tư phải đóng tài khoản đã mở, chuyển toàn bộ số dư sang tài khoản mới. Hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam của nhà ĐTNN phải thực hiện bằng đồng Việt Nam. Mọi giao dịch có liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp phải thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư gián tiếp bằng đồng Việt Nam mở tại tổ chức tín dụng được phép.

Tài khoản vốn đầu tư gián tiếp bằng đồng Việt Nam được sử dụng để thực hiện thu từ bán ngoại tệ cho tổ chức tín dụng được phép; thu từ tiền lương, thưởng và các khoản thu nhập hợp pháp bằng đồng Việt Nam; thu từ chuyển nhượng vốn góp, cổ phần, bán chứng khoán, nhận cổ tức và các khoản thu khác phát sinh bằng đồng Việt Nam từ hoạt động đầu tư gián tiếp; chi góp vốn, mua cổ phần, mua chứng khoán và các khoản chi khác có liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp; chi mua ngoại tệ tại tổ chức tín dụng được phép để chuyển ra nước ngoài; chi thanh toán các chi phí phát sinh tại Việt Nam. NHNN cũng quy định rõ nhà ĐTNN được sử dụng đồng Việt Nam trên tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mua ngoại tệ để chuyển ra nước ngoài. Một điểm đáng chú ý là dự thảo để ngỏ trong những trường hợp đặc biệt, Thống đốc NHNN quyết định cho phép nhà ĐTNN được thực hiện các khoản thu, chi ngoài những quy định trên.

Đối với đầu tư trực tiếp, nhà ĐTNN cũng phải mở một tài khoản tách biệt: tài khoản vốn đầu tư trực tiếp bằng ngoại tệ tại một tổ chức tín dụng được phép. Khi có nhu cầu mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp khác, doanh nghiệp phải đóng tài khoản đã mở, chuyển toàn bộ số dư trên tài khoản này sang tài khoản mới. Doanh nghiệp được sử dụng nguồn thu từ hoạt động đầu tư trực tiếp bằng đồng Việt Nam mua ngoại tệ tại tổ chức tín dụng được phép để chuyển ra nước ngoài trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày mua được ngoại tệ thông qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp bằng ngoại tệ. Đối với trường hợp doanh nghiệp FDI chuyển đổi thành công ty cổ phần có vốn đầu tư nước ngoài, sau khi hoàn thành việc chuyển đổi, cổ đông là nhà ĐTNN phải thực hiện mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp.

Để nắm vững dòng vốn ngoại vào ra, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng thực hiện báo cáo tình hình hoạt động đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam thông qua tài khoản đầu tư gián tiếp bằng đồng Việt Nam và tài khoản đầu tư trực tiếp bằng ngoại tệ cho NHNN theo quy định hiện hành về chế độ báo cáo thống kê (chặt chẽ - PV) áp dụng đối với các đơn vị thuộc NHNN và các tổ chức tín dụng. Khi cần thiết, NHNN yêu cầu nhà ĐTNN, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện báo cáo tình hình hoạt động đầu tư tại Việt Nam, định kỳ hoặc khi cần thiết, NHNN tiến hành công tác kiểm tra tình hình đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam.

Cùng với Quy chế hướng dẫn giao dịch của nhà ĐTNN trên TTCK Việt Nam ban hành cuối tháng 12/2008, bản dự thảo Thông tư hướng dẫn này thể hiện quan điểm khuyến khích dòng vốn ngoại vào Việt Nam và không áp đặt các quy định kiểm soát hoặc gây khó cho dòng vốn ngoại, trừ việc yêu cầu tách bạch các tài khoản đầu tư để cơ quan quản lý dễ nắm rõ số liệu thống kê thay vì nhà đầu tư có thể sử dụng một tài khoản cho nhiều hạng mục đầu tư như trước đây. Tuy nhiên, đối tượng áp dụng của dự thảo Thông tư chỉ là các tổ chức, cá nhân nước ngoài, vì thế nhiều vấn đề liên quan đến quản lý ngoại hối đối với đầu tư của doanh nghiệp và cá nhân Việt Nam vẫn chưa được giải quyết. Đơn cử như việc doanh nghiệp tới đây niêm yết ở nước ngoài sẽ mua ngoại tệ để trả lãi, trả cổ tức cho nhà ĐTNN như thế nào, rồi chuyện đầu tư gián tiếp của Việt Nam ra nước ngoài thông qua con đường góp vốn mua cổ phần sẽ được hướng dẫn ra sao. Với những trường hợp cụ thể này, theo một quan chức NHNN, nên gửi hồ sơ về NHNN để được hướng dẫn chi tiết.