Thiếu minh bạch, hãy lên tiếng

Để minh bạch thông tin thì chế tài xử lý là cần thiết và rất quan trọng.

Đến nay, chưa một cá nhân lãnh đạo doanh nghiệp nào bị xử lý về những sai phạm mà họ đã gây ra cho công ty và cổ đông khi giấu lỗ, báo cáo lỗ thành lãi.

 "Khi các báo cáo tài chính đã công bố hết, lại phát hiện ra một vụ việc nghiêm trọng, báo cáo lỗ thành lãi như trường hợp của Bông Bạch Tuyết (BBT) hay Tribeco (TRI) thì nhà đầu tư của chúng tôi lập tức sẽ hỏi, ở Việt Nam đã xử lý những công ty, những người có trách nhiệm ở công ty này như thế nào?", ông Luis Nguyễn, Tổng giám đốc Công ty Quản lý quỹ SAM nói.

Theo ông Luis Nguyễn, nhà đầu tư nước ngoài rất nhạy cảm với những thông tin thiếu minh bạch của doanh nghiệp, nhất là trường hợp cố tình giấu lỗ. Cho dù nhà đầu tư nước ngoài không đầu tư trực tiếp vào BBT hay TRI, họ không bị thiệt hại khi các cổ phiếu này giảm giá, song những vụ việc như vậy làm họ lo ngại về chất lượng công bố thông tin của doanh nghiệp Việt Nam.

Sau cú lừa 50 tỷ USD của ông trùm Madoff và vụ tỷ phú Allen Stanford gian lận 8 tỷ USD tại Mỹ vừa qua, các quỹ đầu tư càng phải tăng cường công tác thông tin cho khách hàng về hoạt động của quỹ mình cũng như về môi trường đầu tư.

Ông Khổng Văn Minh, chuyên viên Quỹ đầu tư Jaccar (Pháp) cho rằng, đối với việc báo cáo lỗ thành lãi như trường hợp BBT phải xử lý nghiêm, nhưng đến nay, ngoài việc hạn chế giao dịch thì chưa thấy một cá nhân nào phải chịu trách nhiệm về việc làm này.

Bình luận về việc các công ty giấu lỗ, hạch toán lỗ vào cuối năm, giám đốc một công ty niêm yết trên sàn Hà Nội nói: "Câu chuyện về tỷ giá, hàng tồn kho, lỗ lãi bao nhiêu là lãnh đạo công ty có thể tính toán được từ đầu năm và cập nhật hàng tuần, chứ không phải sau một tháng, một quý mới biết". Về phía cơ quan quản lý, bà Trần Anh Đào, Giám đốc Phòng Quản lý và Thẩm định niêm yết, Sở GDCK TP. HCM (HOSE) lưu ý rằng, tất cả các vấn đề trích lập dự phòng, HOSE đã gửi công văn nhắc nhở doanh nghiệp thực hiện từ quý III, nhưng nhiều công ty cố tình không thực hiện. Đây là lý do khiến một số doanh nghiệp dồn lỗ vào quý IV/2008. Thực tế này được hậu thuẫn bởi quy định hiện hành không bắt buộc doanh nghiệp phải trích lập dự phòng hàng quý, mà có thể để đến cuối năm tài chính mới phải trích lập.

Theo ông Minh, yêu cầu công bố thông tin trên TTCK còn sơ sài, các báo cáo tài chính hàng quý mà doanh nghiệp công bố không có giải trình thuyết minh bắt buộc. "Cần phải đưa ra một danh mục vấn đề cụ thể để doanh nghiệp thuyết minh, lưu ý trong báo cáo tài chính hàng quý, công bố bất thường", ông Minh đề xuất.

Một nhà đầu tư nước ngoài cho rằng, báo cáo tài chính hàng quý của doanh nghiệp không cần được kiểm toán, nhưng nên có sự soát xét của công ty kiểm toán trước khi công bố.

Tuy nhiên, nếu phân tích sâu xa trường hợp như BBT, TRI… thì hành động giấu lỗ chủ yếu do ý thức của những người có quyền quyết định lập, công bố báo cáo tài chính. Như vậy, quy định chỉ là một phần, ý thức mới là quan trọng.

Để nâng cao ý thức của lãnh đạo doanh nghiệp trong vấn đề minh bạch thông tin thì chế tài xử lý là cần thiết và rất quan trọng. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa một cá nhân lãnh đạo doanh nghiệp nào bị xử lý về những sai phạm mà họ đã gây ra cho công ty và cổ đông khi giấu lỗ, báo cáo lỗ thành lãi.

Được biết, HOSE sẽ chuyển hồ sơ của TRI lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để tiếp tục xử lý, vì việc công bố số lỗ nghiêm trọng của công ty này được đánh giá là có yếu tố thiếu trung thực. Dư luận đang chờ đợi xem vụ việc sẽ được xử lý như thế nào, nhất là những cá nhân có trách nhiệm trong trường hợp này.

Việc xem nhẹ những lỗ hổng trên TTCK, nhất là những lỗ hổng liên quan đến uy tín doanh nghiệp và niềm tin của thị trường cũng giống như việc coi thường những biểu hiện ban đầu của một căn bệnh nan y. Lúc đầu, thường chỉ có những dấu hiệu bất thường nho nhỏ xuất hiện, nhưng nếu không điều trị tích cực thì rất có thể sẽ chuyển sang giai đoạn vô phương cứu chữa. Dư luận đang đặt niềm tin và trách nhiệm xử lý những lổ hổng về thông tin doanh nghiệp lên cơ quan quản lý trước khi nó trở thành một căn bệnh nan y…