UPCoM mở rộng, gỡ khó cho thị trường OTC?

Khó có thể đòi hỏi nhiều hơn nếu so sánh UPCoM với sàn Hà Nội trước đây

Nếu thị trường niêm yết thực sự sôi động trong khoảng 5 tháng trở lại đây thì thị trường OTC tự do với cổ phiếu của gần 1.000 công ty đại chúng (CTĐC) vẫn chưa có dấu hiệu tan băng.

Với mức vốn hoá và số lượng DN lớn hơn rất nhiều so với thị trường niêm yết, việc mất thanh khoản của thị trường này đã hạn chế việc huy động vốn để phát triển kinh doanh của DN cũng như chưa thực sự khẳng định được vai trò quan trọng của TTCK. Cơ quan quản lý đang tìm hướng đi tạo thanh khoản cho các cổ phiếu này.

Khách quan nhìn nhận thị trường đăng ký cổ phiếu công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM) được Sở GDCK Hà Nội (HNX) đưa vào vận hành từ tháng 6/2009 đã có kết quả bước đầu đáng ghi nhận.

Hiện có 15 công ty đang giao dịch, giá trị trung bình mỗi ngày trên 4 tỷ đồng và vài trăm ngàn cổ phiếu được trao tay. Những con số kể trên còn ý nghĩa hơn khi UPCoM phải cạnh tranh với 2 sàn niêm yết, trong khi lượng hàng hoá hiện nay chưa thực sự phong phú, chất lượng chưa cao.

Nhiều mã cổ phiếu trước đây mất thanh khoản trong thời gian dài, nay lên UPCoM, đã có giao dịch vài chục ngàn cổ phiếu/ngày. Khó có thể đòi hỏi nhiều hơn nếu so sánh UPCoM với sàn Hà Nội trước đây (trong suốt 1 năm đầu hoạt động, vỏn vẹn có 6 mã chứng khoán niêm yết và giá trị giao dịch có khi chỉ đạt vài chục triệu đồng/phiên).

Mặc dù có kết quả đáng khích lệ, nhưng với điều kiện giao dịch hiện nay (thanh toán T+3; NĐT cá nhân không được cùng mua, cùng bán trong phiên; giờ giao dịch không thực sự thuận tiện…) đã tước đi tính linh hoạt, vốn là linh hồn của thị trường OTC. Đó cũng là lý do khiến CTĐC chưa đủ điều kiện niêm yết không thực sự mặn mà khi đăng ký giao dịch tại đây, việc lưu ký chứng khoán tập trung không được CTĐC hào hứng thực hiện.

Mặc dù UBCK có công văn yêu cầu CTĐC phải thực hiện lưu ký chứng khoán từ tháng 6/2009 nhưng đến nay, mới có gần 20 DN lưu ký chứng khoán. Nhiều DN sẵn sàng nộp phạt để được tự do giao dịch.

Trước bối cảnh đó, nhiều ý kiến đề xuất giải pháp tạo tính thanh khoản cho thị trường OTC, thúc đẩy DN lưu ký chứng khoán tập trung.

Theo tìm hiểu của ĐTCK, mới đây Ban Phát triển thị trường (UBCK) đã có ý tưởng đề xuất một số giải pháp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thị trường UPCoM, trong đó có giải pháp thực hiện mở rộng UPCoM. Theo đó, chứng khoán của CTĐC sau khi thực hiện đăng ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán (TTLK) sẽ được giao dịch tại sàn do các CTCK tổ chức, kết nối với nhau và chỉ phải gửi báo cáo qua HNX để tổng hợp và chuyển sang TTLK làm thanh toán.

Mặc dù đây mới là hướng đề xuất, nhưng đã nhận được sự ủng hộ của nhiều CTCK và thành viên tham gia thị trường.

Ông Nguyễn Thế Minh, Tổng giám đốc CTCP Chứng khoán Hải Phòng (HPS) cho biết, tạo cơ chế giao dịch thuận lợi cho cổ phiếu OTC là việc trước hay sau cơ quan quản lý cũng phải làm, bởi vai trò quan trọng của thị trường này. Hiện tại, cơ quan quản lý mới thực hiện xong việc xây "chợ", nhưng việc tạo hàng mới chỉ là bắt đầu. Để thị trường sôi động thì điều quan trọng là chất lượng hàng hóa phải được kiểm chứng và minh bạch hóa thông tin.

Theo ông Nguyễn Đình Phong, Giám đốc VNDirect - Chi nhánh TP. HCM, nếu thực hiện theo hướng UPCoM mở rộng sẽ tạo sự linh hoạt rất lớn cho thị trường này. Đó là chính sách đúng đắn giúp cổ phiếu OTC giao dịch tích cực, sôi động hơn.

Ông Phong cho biết, khi yêu cầu lưu ký chứng khoán tập trung, Nhà nước sẽ quản lý được các CTĐC trên thị trường OTC, còn việc thực hiện giao dịch tại CTCK sau đó báo kết quả về HNX nhằm tạo tính thanh khoản cho thị trường.

Chung quan điểm trên, ông Đặng Quang Đông, Giám đốc Trung tâm Tìm kiếm và Bảo mật dữ liệu, CTCP OTC cho rằng, đây là hướng đi cần thiết để tăng tính thanh khoản cho thị trường OTC. Cổ phiếu ở đâu giao dịch tại đó, làm được như vậy thì rất thuận lợi cho cả NĐT và CTCK.

Theo thống kê của HNX, hiện có khoảng 186 CTĐC đã uỷ quyền quản lý sổ cổ đông cho các CTCK. Nếu thực hiện theo mô hình UPCoM mở rộng, sẽ có ngay hàng hóa của gần 200 công ty và tạo sự sôi động cho thị trường; mặt khác, sẽ tạo động lực để CTĐC còn lại thực hiện lưu ký chứng khoán tập trung khi cổ phiếu của họ thanh khoản bởi CTCK.

Vẫn còn không ít băn khoăn xung quanh ý tưởng UPCoM mở rộng. Chẳng hạn, giá giao dịch cổ phiếu sẽ được hiển thị như thế nào, CTCK có được xây dựng một bảng giá riêng cho mỗi cổ phiếu hay không? Nhiều CTCK cùng có giao dịch một cổ phiếu thì bảng giá sẽ như thế nào? Việc thanh toán có được thực hiện nhanh chóng hay vẫn là T+3?

Được biết, tới đây UBCK sẽ có một cuộc họp với CTCK và các bên liên quan để lấy ý kiến về chủ trương trên. Cho dù thế nào, đây cũng là động thái tích cực trong bối cảnh thị trường OTC đang mất thanh khoản trầm trọng.