Tình hình này đã tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất của các DN sản xuất, kinh doanh cao su tự nhiên. Báo cáo ước tính cho thấy, lợi nhuận trước thuế của cả các DN đang niêm yết trên sàn chứng khoán đều giảm so với cùng kỳ năm trước và chỉ đạt mức thấp so với kế hoạch đề ra.
Giá sụt giảm
Càng về cuối năm, các DN cao su thiên nhiên như: DPR, PHR, TRC… đang niêm yết trên thị trường đều "gặp hạn", bởi giá tiêu thụ mủ cao su sụt giảm nghiêm trọng mà chưa có dấu hiệu phục hồi. Đây là nguyên nhân chính khiến lợi nhuận 9 tháng đầu năm của các DN ngành cao su giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái và cách khá xa so với kế hoạch năm.
Công ty CP Cao su Đồng Phú (DPR) chỉ đạt 259 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, bằng 62,6% cùng kỳ năm ngoái và tương đương hơn 50% kế hoạch lợi nhuận năm. Sau một thời gian dài ngành cao su tự nhiên gặp khó, DPR đã bắt đầu dốc tiền mua nguyên vật liệu và tiếp tục gia tăng sản xuất. So với 100 tỷ đồng hàng tồn kho đầu năm, đến cuối quý III, Cao su Đồng Phú đã đổ thêm hơn 13 tỷ đồng trữ nguyên vật liệu và tồn kho thành phẩm lên tới hơn 74 tỷ đồng, tăng khá mạnh so với mức 58,5 tỷ đồng đầu năm.
Trong quý III, doanh thu thuần vẫn đạt 309 tỷ đồng, giảm 33%, giá bán cao su tự nhiên thấp nên lãi biên sụt giảm. Đồng Phú lý giải nguyên nhân lợi nhuận 9 tháng đầu năm 2013 sụt giảm so với cùng kỳ là do giá bán bình quân 9 tháng năm 2013 giảm.
DPR có lợi thế từ lãi tiền gửi, nên đạt doanh thu khá lớn. Tuy nhiên, quý III/2013, nguồn thu tài chính đạt 6,6 tỷ đồng và 45 tỷ đồng 9 tháng, giảm so với năm trước là 12 tỷ đồng và 66 tỷ đồng.
Công ty cho biết mặt bằng lãi tiền gửi giảm đã kéo doanh thu tài chính sụt giảm. Dù vậy, Công ty lại gia tăng đầu tư vào Cao su Đồng Phú Kratie, nâng tổng vốn góp vào đơn vị này từ 245 tỷ đồng đầu năm lên 330 tỷ đồng cuối năm.
Tương tự, Công ty CP Cao su Phước Hòa (PHR) đạt 256 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế trong 3 quý đầu năm, bằng 56,5% cùng kỳ năm ngoái và tương đương hơn 51% kế hoạch năm. Còn Công ty CP Cao su Tây Ninh (TRC) đỡ bi bét hơn khi kết thúc tháng 9/2013 đạt 171 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tương đương 66,8% kế hoạch năm.
Điều chỉnh lợi nhuận
Thông thường, các DN dù đã rất thận trọng khi phê duyệt kế hoạch giá bán cao su để đảm bảo cho DN hoàn thành kế hoạch đề ra. Qua đó mang lại hiệu ứng tích cực cho giá cổ phiếu mỗi khi DN công bố kết quả kinh doanh.
Tuy nhiên, năm nay, giá bán cao su thấp tương đối so với mức giá kế hoạch. Ví dụ như DPR, 9 tháng đầu năm nay, giá tiêu thụ chỉ đạt bình quân 55 triệu đồng/tấn (cùng kỳ năm ngoái đạt 63,3 triệu đồng/tấn), trong khi kế hoạch phê duyệt là 62 triệu đồng/tấn.
Hiện mặt bằng giá hiện tại đang thấp hơn đáng kể so với mức giá tiêu thụ bình quân mà các DN đạt được sau 9 tháng. Giữa tháng 10, các DN chỉ tiêu thụ được mủ cao su với giá trên dưới 50 triệu đồng/tấn, thấp hơn 12 triệu đồng/tấn so với kế hoạch phê duyệt đầu năm.
Do cung đang tăng, trong khi sức cầu chưa phục hồi, nên các DN dự báo mức giá 50 triệu đồng/tấn nếu duy trì được từ nay đến cuối năm đã là tích cực. Bởi lẽ, giá mủ cao su vẫn có những tín hiệu giảm thêm, nhất là áp lực tăng cung mạnh vào cuối năm do bước vào vụ thu hoạch rộ mủ cao su.
Vào giữa năm nay, do chênh lệch giữa giá bán và giá kế hoạch chỉ khoảng 2 triệu đồng/tấn, nên các DN một mặt hy vọng giá tiêu thụ phục hồi, mặt khác sẽ tăng sản lượng mủ cao su khai thác, chế biến và tiêu thụ, để bù đắp cho phần hụt giá, qua đó hy vọng hoàn thành kế hoạch kinh doanh năm. Tuy nhiên, toan tính này hiện bị… phá sản, do mức chênh lệch giá đang lên tới 12 triệu đồng/tấn.
Với mức chênh lệch giá quá lớn nêu trên, các DN thừa nhận, họ không có cách gì để bù đắp được, nên đang chờ công ty mẹ là Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG) điều chỉnh kế hoạch giá tiêu thụ mủ cao su, để làm cơ sở điều chỉnh giảm các chỉ tiêu kinh doanh năm 2013.
PHR là đơn vị công bố sớm nhất lộ trình điều chỉnh kế hoạch kinh doanh. Công ty đang chờ VRG chốt phương án điều chỉnh giá tiêu thụ và giá thành, để xây dựng phương án điều chỉnh kế hoạch kinh doanh năm 2013, trên cơ sở đó trình cổ đông xem xét quyết định.
Do mặt bằng giá cao su hiện giảm còn 50 triệu đồng/tấn và thậm chí có thể giảm xuống mức 40 triệu đồng/tấn, nên các doanh nghiệp niêm yết như DPR, PHR, TRC… sẽ điều chỉnh giảm chỉ tiêu kinh doanh tương ứng.
Như vậy, dù là nước xuất khẩu lớn về cao su, nhưng việc giá giảm mạnh trong 9 tháng đầu năm đã khiến không ít DN cao su tự nhiên điêu đứng. Giá cao su tự nhiên chạm đáy khiến triển vọng phục hồi của của thị trường chưa rõ ràng. Điều này đã làm giảm lợi nhuận của các DN sản xuất cao su.
Sang quý IV, dự báo tình hình kinh doanh của các DN cao su cũng chưa khả quan hơn, dù đây là quý quyết định thành bại của các DN.
