 |
Vào khoảng những năm 30 của thế kỷ trước, Tổng thống Mỹ Roozervelt đã ký sắc lệnh thu hồi toàn bộ lượng vàng ở trong dân theo hình thức đổi vàng lấy USD với tỷ lệ 20 USD/ounce. Sau đó, để phục hồi nền kinh tế trì trệ của Mỹ (cuộc đại suy thoái kinh tế thế giới tệ hại nhất thế kỷ 20), Tổng thống Roozervelt đã thực hiện chính sách devalue (làm suy yếu đồng USD), tức là tăng tỷ lệ quy đổi từ 20 USD/ounce lên thành 35 USD/ounce. Người dân không được quyền sở hữu vàng và vì vậy không được quyền chuyển đổi từ USD sang vàng.
Việc này chỉ được thực hiện bởi ngân hàng trung ương (NHTW) của các nước có giao dịch thương mại với Mỹ. Bằng cách devalue đồng USD làm cho hàng hóa của Mỹ trở nên cạnh tranh hơn so với hàng hóa của các nước khác, có tác dụng kích thích nền kinh tế nước Mỹ phát triển.
Sau Thế chiến II (kết thúc vào năm 1945), vì bán được rất nhiều nhu yếu phẩm và vũ khí cho các nước đồng minh như Anh, Pháp, Nga..., nước Mỹ đã thu về được một lượng vàng lớn khủng khiếp mà lúc đỉnh điểm lên tới hơn 20.000 tấn; trong khi đó, lượng vàng dự trữ của toàn bộ NHTW trên thế giới chỉ hơn 30.000 tấn. Chế độ kim bản vị (lượng tiền phát hành ra căn cứ trên cơ sở lượng vàng sở hữu) cho thấy, bằng việc sở hữu một lượng vàng lớn khổng lồ trên làm cho sức mạnh của nước Mỹ về phương diện kinh tế trở nên áp đảo so với toàn bộ thế giới.
Tuy nhiên, bằng việc tham gia rất nhiều cuộc chiến tranh lớn như với Triều Tiên, Việt Nam..., khiến tình trạng thâm hụt thương mại và thâm hụt ngân sách của nước Mỹ trở nên rất lớn. Chính vì vậy, lượng vàng chảy ra khỏi nước Mỹ ngày càng lớn (các nước khác bán hàng hóa cho Mỹ và nhận được USD, sau đó họ đổi USD thành vàng rồi mang về nước). Lượng vàng của Mỹ từ hơn 20.000 tấn sụt giảm cực mạnh xuống chỉ còn hơn 8.000 tấn vào năm 1970. Đứng trước nguy cơ cạn kiệt kho dự trữ vàng của mình, Tổng thống Mỹ khi đó là Nich Xon tuyên bố chấm dứt việc chuyển đổi từ USD sang vàng, tương đương với việc không còn gắn giá trị của đồng USD với vàng nữa, hay sẽ không có việc quy đổi 35 USD/ounce.
Chính vì không có quy đổi từ USD sang vàng vật chất nên Chính phủ Mỹ và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cùng hệ thống ngân hàng thương mại lớn của Mỹ bao gồm Bank of America, JP Morgan Chase…, đã tạo ra một cơ số tiền tệ cực lớn USD bằng cách tăng cường hệ số nhân tiền và các quá trình cho vay nợ. Bằng việc chi tiêu rất mạnh tay và tham gia rất nhiều cuộc chiến tranh đã tạo ra tình trạng thâm hụt ngân sách rất lớn của nước Mỹ. Mức thâm hụt ngân sách (tạm gọi là nợ của Chính phủ Mỹ) lên tới con số hơn 10.000 tỷ USD (xấp xỉ GDP nước này) và mức nợ của Mỹ đối với các nước còn lại trên thế giới cũng nhiều hơn 10.000 tỷ USD. Thâm hụt ngân sách nặng (vay nợ ngươi dân và nước ngoài) của Chính phủ Mỹ được coi là một nguyên nhân chính khiến cho nền kinh tế nước này ngày một suy yếu. Các chủ nợ chính của nước Mỹ (nắm trên 1.000 tỷ USD giá trị trái phiếu của Chính phủ Mỹ) gồm có Trung Quốc, Nhật Bản, Nga…, đều là các đối thủ của Mỹ trên cả phương diện kinh tế, chính trị…
Có thể nhận thấy rằng, việc nền kinh tế của nước Mỹ đang suy yếu dần đi trong hơn 10 năm vừa qua, cũng như đồng tiền USD của nước Mỹ đã không còn được đảm bảo bằng gì cả (trước đay là vàng; cũng lưu ý, hơn 8.000 tấn vàng hiện nay của nước Mỹ chỉ có giá trị hơn 200 tỷ USD, quá nhỏ bé so với con số mà nước Mỹ nợ các nước khác). Trong khi đó, số nợ của Chính phủ Mỹ không giảm đi theo thời gian mà ngày một lớn hơn và gia tốc ngày càng nhanh hơn, đặc biệt từ thời của Tổng thống Bush cha.
Cũng như vậy, từ ngày nước Mỹ bỏ chế độ kim bản vị (vàng đổi lấy USD và ngược lại) thì “sức mua” của đồng USD so với vàng đã giảm cực mạnh. Từ chỗ 35 USD đổi lấy một ounce vào nam 1970 thì bây giờ phải trên 950 USD/ounce, tức là đồng USD đã trở nên mất giá quá nhanh. Như vậy, việc sở hữu vàng mang lại nhiều giá trị cho người nắm giữ hơn hẳn việc sở hữu USD.
Việc nắm giữ một lượng quá lớn trái phiếu của nước Mỹ trong bối cảnh đồng USD đã mất giá quá nhanh so với vàng cũng như nền kinh tế Mỹ đã ngày một suy yếu, đã làm thay đổi chiến lược của các quốc gia lớn trên thế giới, họ phải xem xét lại cơ cấu dự trữ của mình bằng việc giảm bớt việc nắm giữ đồng USD để chuyển dịch sang vàng, EUR…
Gần đây, một vài tờ báo của Trung Quốc đề cập đến việc NHTW nước này sẽ mua vào dần khoảng 4.000 tấn vàng. Đây thực sự là một thông tin gây chấn động khắp thế giới. Theo như tính toán, nếu Trung Quốc mua hết lượng vàng này trong vòng 2 - 3 năm thì sẽ đẩy giá vàng tăng cao khủng khiếp, có thể lên mức hơn 2.000 USD/ounce, thậm chí cao hơn rất nhiều. Nước Nga cũng vừa tuyên bố rằng, NHTW Nga đang mua dần vàng vào và lượng vàng dự trữ của nước này đã tăng rất mạnh trong tháng vừa qua.
Với tình trạng khủng hoảng kinh tế toàn cầu rất sâu rộng và nặng nề như hiện nay, lượng vàng nhập khẩu của người dân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ… (bao gồm cả Việt Nam) gần đây đã giảm rất mạnh; tuy nhiên, giá vàng cùng thời gian này lại tăng mạnh từ mức gần 700 USD/ounce lên trên 950 USD/ounce như hiện nay. Thậm chí, với việc giá vàng tăng cao như vậy người dân của một số nước châu Á như Việt Nam đã gia tăng lượng vàng bán ra. Trước độ chênh lệch cao giữa giá vàng trong và ngoài nước như hiện nay, NHTW Việt Nam còn cho phép các ngân hàng trong nước xuất khẩu một lượng vàng khá lớn trở ra thế giới!
Câu hỏi được đặt ra: Ai là người đã mua một lượng lớn vàng như vậy, đến mức không chỉ bù lại lượng cầu giảm sút từ các khu vực người dân của các nước trên mà còn đồng thời đẩy giá vàng tăng mạnh?
Chúng tôi cũng lưu ý rằng, việc chi phối giá vàng trên thế giới là câu chuyện cực kỳ lớn và không thể được thực hiện bởi các quỹ đầu tư vàng cũng như các cá nhân NĐT đơn thuần, mà chắc chắn phải đến từ các tập đoàn tài phiệt tài chính cực lớn, sự tham gia của NHTW các nước lớn,.. Với những phân tích bước đầu như vậy, chúng tôi cho rằng, đang có sự dịch chuyển rất mạnh trong cơ cấu sở hữu từ USD sang vàng. Đồng thời, gần đây lãi suất cơ bản của đồng USD đã giảm xuống mức cực kỳ thấp là 0,25%/năm, cũng làm cho việc sở hữu USD không mang lại nhiều giá trị gia tăng. Việc gần đây Chính phủ Mỹ, vì cứu nền kinh tế, hứa hẹn cung ứng ra thế giới một lượng cực kỳ lớn USD (ước tính lên tới khoảng hơn 3.000 tỷ USD nữa) cũng làm cho đồng USD mất giá so với vàng.
Tóm lại, đang có một sự dịch chuyển rất mạnh trên thế giới trong cơ cấu dự trữ từ đồng USD sang vàng của các tổ chức lớn và các NHTW các cường quốc lớn. Việc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đang ngày càng sâu rộng kèm theo việc cung ứng ra thế giới một lượng quá lớn USD của Chính phủ Mỹ cũng làm cho đồng USD ngày một kém hấp dẫn, từ đó lại làm tăng cơ hội cho những người nắm giữ vàng.
