Quy trình giao dịch cổ phiếu OTC
Theo phương án này, tất cả chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc Trung tâm Giao dịch Chứng khoán (gọi tắt là cổ phiếu OTC) sẽ phải đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán (TTLKCK) và giao dịch tại công ty chứng khoán (CTCK). Kết quả giao dịch sẽ được tổng hợp qua Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (Hastc) để thực hiện thanh toán bù trừ tại TTLKCK. Trong giai đoạn triển khai chuẩn bị, Hastc và TTLKCK sẽ lập phương án chi tiết trình UBCKNN và Bộ Tài chính thông qua.
Về giao dịch, người sở hữu chứng khoán muốn giao dịch phải lưu ký chứng khoán tại các thành viên lưu ký và thực hiện giao dịch tại các CTCK. Để thực hiện giao dịch, các nhà đầu tư (NĐT) phải mở tài khoản tại CTCK và ký quỹ đầy đủ 100% chứng khoán và tiền.
Mỗi NĐT chỉ được phép mở một tài khoản giao dịch tại một CTCK để giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết. Nếu đã có tài khoản giao dịch chứng khoán niêm yết thì sẽ dùng chính tài khoản này để thực hiện giao dịch và lưu ký chứng khoán chưa niêm yết.
Một điểm đáng lưu ý và khác biệt so với thị trường niêm yết hiện nay là các giao dịch chứng khoán chưa niêm yết không quy định đơn vị giao dịch, nhưng quy định biên độ dao động giá là +/- 20% để tránh tình trạng thông đồng giữa các NĐT và đưa ra mức giá không thực tế. Giá tham chiếu cũng sẽ được quy định do Hastc tính toán và công bố theo phương pháp bình quân gia quyền. Hiện biên độ dao động giá được quy định cho cổ phiếu niêm yết trên sàn Hose là +/- 5% và tại sàn Hastc +/- 10%.
Phương thức thực hiện giao dịch là thỏa thuận và NĐT có thể thỏa thuận giao dịch với nhau bất kỳ thời gian nào trong ngày nhưng thời gian yêu cầu công ty chứng khoán nhập báo cáo kết quả giao dịch vào hệ thống là từ 10-12 giờ và từ 13-15 giờ tất cả các ngày làm việc. Phí giao dịch do CTCK quy định nhưng mức thu không vượt quá mức trần hay thấp hơn mức sàn do Bộ Tài chính quy định. Theo dự thảo Đề án Phí và lệ phí chứng khoán dự kiến ban hành trong tháng này, phí dịch vụ môi giới cổ phiếu và chứng chỉ quỹ đầu tư được đề nghị là 0,15 - 0,5% giá trị giao dịch; đối với trái phiếu là 0,05 - 0,1% giá trị giao dịch. Phí giao dịch chứng khoán chưa niêm yết là từ 0,15 - 1% giá trị...
Giao dịch lỗi - bồi thường 10%
Cũng theo quy định, các báo cáo kết quả giao dịch OTC đã nhập vào hệ thống sẽ không được phép hủy bỏ. Trong trường hợp phát hiện sai sót trong quá trình nhập báo cáo giao dịch thì CTCK sẽ thực hiện sửa báo cáo giao dịch trên hệ thống theo quy trình do Hastc hướng dẫn. Trường hợp thành viên lưu ký có giao dịch bị lỗi hoặc rơi vào tình trạng tạm thời mất khả năng thanh toán bị loại bỏ giao dịch sẽ phải chịu phạt theo quy định của Hastc và TTLKCK.
Dựa vào mức độ hệ quả phát sinh từ việc hủy giao dịch, thành viên có giao dịch bị hủy phải bồi thường cho thành viên có giao dịch đối ứng trên cơ sở thỏa thuận, tối đa không quá 10% giá trị giao dịch. Thành viên sửa lỗi sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đối với những thiệt hại phát sinh cho NĐT do việc giao dịch bị loại bỏ. Đề án cũng rút ngắn hiệu lực của lệnh chào mua/chào bán xuống chỉ còn tối đa một ngày giao dịch hoặc cho đến khi được thực hiện hoặc bị hủy bỏ. Trong trường hợp muốn thay đổi các thông tin của lệnh, CTCK phải thực hiện hủy lệnh chào mua/chào bán cũ và nhập lại lệnh mới. Phương thức thanh toán vẫn áp dụng là bù trừ đa phương và ngày thanh toán là T+3. Đối với các giao dịch lô lớn (trên 100.000 cổ phiếu) các thành viên lưu ký thỏa thuận thời hạn thanh toán. Riêng đối với tỷ lệ tham gia của NĐT nước ngoài (room) tại công ty đại chúng chưa niêm yết sẽ được quản lý theo hướng áp dụng như đối với các công ty niêm yết, nghĩa là bằng 49% vốn điều lệ.
Mặc dù phương án này vẫn chưa ghi rõ thời gian cụ thể thực hiện song nhiều khả năng lộ trình áp dụng từ 1-1-2008 là hoàn toàn có thể khả thi. Theo UBCKNN, tính đến 9-11-2007, đã có 792 công ty cổ phần đăng ký công ty đại chúng.
OTC lên sàn Hastc thế nào? Ông Nguyễn Vũ Quang Trung - Phó giám đốc Hastc cho biết, hệ thống giao dịch cổ phiếu của công ty đại chúng sẽ có máy chủ riêng, đường truyền mạnh kết nối giữa các CTCK. Hastc cũng sẽ xây dựng trang thông tin điện tử để tổng hợp thông tin giao dịch và phục vụ việc công bố thông tin của các công ty đại chúng đăng ký giao dịch. Trong thời gian giao dịch, các thông tin về chào mua, chào bán, kết quả giao dịch sẽ được cập nhật liên tục lên trang web. Lộ trình thực hiện việc đưa cổ phiếu của các công ty đại chúng vào giao dịch tập trung theo hai giai đoạn: giai đoạn 1, chọn một số công ty đại chúng để áp dụng như các CTCK, tổ chức tài chính, bảo hiểm, ngân hàng rồi tổng kết rút kinh nghiệm; giai đoạn 2 sẽ áp dụng đồng loạt. Với hơn 1.000 công ty đại chúng, hệ thống giao dịch cổ phiếu OTC được nhận định có quy mô lớn và nhiều tiềm năng khai thác cho các CTCK. Giá trị giao dịch trên thị trường OTC được ước định có thể gấp 2-3 lần thị trường chính thức. |