Đánh thuế cổ phiếu tách là vô lý

Thị trường chứng khoán tiếp tục ảm đạm. Ảnh: H.THÚY

Ông Nguyễn Sơn, Trưởng Ban Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết: “Theo thông báo từ Vụ Chính sách (Bộ Tài chính), việc thực hiện đánh thuế chứng khoán sẽ vẫn thực hiện vào đầu năm 2009”. Thế nhưng đến nay, nhiều quy định về việc đánh thuế chứng khoán còn bất hợp lý. Trong đó việc đánh thuế số cổ phiếu tách (chia) thêm đang gây ra nhiều phản ứng.

Đánh vào vốn góp
Do có nguồn vốn thặng dư, nhiều doanh nghiệp (DN) đã dùng kỹ thuật tách cổ phiếu cho cổ đông nhằm tăng tính thanh khoản. Vì chưa có định nghĩa chính thống nên DN thường gọi đây là cổ phiếu thưởng. Vì gọi tên sai nên ngành thuế coi đây như khoản thu nhập, giống như cổ phiếu mà DN tặng cho những người có công lớn hoặc nhân tài trong đơn vị nên bắt phải đóng thuế. Vậy cổ phiếu tách lấy từ đâu ra?

Vào cuối năm ngoái, Công ty Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (TTF) bán một số vốn điều lệ theo nhiều mức giá cho cổ đông chiến lược, cổ đông bên ngoài và nhân viên để tăng vốn điều lệ từ 50 tỉ lên 150 tỉ đồng, thu được nguồn vốn thặng dư 477 tỉ đồng. Đến nay, vốn chủ sở hữu của TTF là 669 tỉ đồng (trong đó vốn điều lệ 150 tỉ đồng). Thời điểm đó, nhiều nhà đầu tư đã mua TTF với giá 80.000 đồng/cổ phiếu. Trong số tiền này, nhà đầu tư được ghi một cổ phiếu với mệnh giá 10.000 đồng, còn 70.000 đồng là tiền thặng dư đưa vào làm tài sản chung toàn công ty. Theo kế hoạch, năm nay, TTF tách cổ phiếu từ nguồn thặng dư với tỉ lệ chia 3:1. Nghĩa là có 3.000 cổ phiếu cũ sẽ được chia thêm 1.000 cổ phiếu mới. Sau khi chia, vốn điều lệ TTF sẽ lên 200 tỉ đồng, nhưng vốn chủ sở hữu vẫn như cũ (669 tỉ đồng và thặng dư chỉ còn 427 tỉ đồng). Theo quy định, số cổ phiếu được chia bị coi như khoản thu nhập nên bị đóng thuế. Hiện giá thị trường của TTF gần 16.000 đồng, nhà đầu tư đã “bốc hơi” hơn 64.000 đồng (âm 80%). Nếu sắp tới bị đóng thuế cổ phiếu tách thì rất bất hợp lý. Chuyên gia tài chính Huy Nam nói: “Việc coi cổ phiếu tách (chia) như một khoản thu nhập, như cổ phiếu được tặng thưởng để đánh thuế là vô lý, là sai cơ bản”.

Hôm trước đánh, hôm sau không

Khi chia cổ phiếu, Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM và Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội quy định ngày không hưởng quyền số cổ phiếu chia (kể cả cổ tức tiền mặt). Do đó, vào ngày này, giá cổ phiếu được điều chỉnh giảm theo tỉ lệ tương ứng. Ví dụ: Giá đóng cửa hôm trước của cổ phiếu A là 60.000 đồng, với tỉ lệ tách 50% thì hôm nay vì không hưởng quyền (người mua không được hưởng số cổ phiếu chia) nên giá tham chiếu để tính biên độ bị điều chỉnh giảm xuống 50%, tức còn 40.000 đồng. Như thế có nghĩa là, những người mua trước ngày không hưởng quyền, bây giờ có số lượng không phải là 1 nữa mà là 1,5 cổ phiếu (hiện có 1 và 0,5 sẽ về tài khoản sau vài ba tuần). Như vậy, về giá trị thì không có gì thay đổi (bởi 1,5 cổ phiếu x 40.000 đồng = 60.000 đồng) nên nhà đầu tư không có nguồn thu nào từ số lượng cổ phiếu tăng thêm. Thế nhưng, số cổ phiếu mới được chia sẽ bị đóng thuế. Vì vậy, những người mua cổ phiếu A từ trước ngày không hưởng quyền thì phải đóng thuế, còn người mua cổ phiếu từ ngày không hưởng quyền trở về sau không phải đóng thuế, gây thiệt hại oan cho nhà đầu tư mua trước ngày không hưởng quyền.