Thời hoàng kim của chứng khoán, chỉ riêng khoản thu phí môi giới (trên 400 triệu đồng mỗi ngày) cũng đã dư sức trả lương cho bộ máy nhân sự của Cty chứng khoán (CTCK). Tuy nhiên, giờ đây mọi khoản thu, nhất là phí môi giới gần như mất trắng. Đó là chưa kể một số CTCK đã cắt giảm một phần phí giao dịch để lôi kéo khách hàng. Mảng tự doanh cũng được coi là nguồn thu béo bở cho các CTCK, nhưng giờ họ cũng đang bị lỗ không kém các nhà đầu tư. Khó khăn càng thêm chồng chất khiến các Cty chứng khoán rơi vào cảnh điêu đứng.
Bần cùng...
Một thống kê gần đây cho thấy, chi phí trung bình ở một CTCK (gồm thuê văn phòng, nhân sự, đường truyền...) mất khoảng từ 500-700 triệu đồng/tháng. Như vậy, để có tiền trang trải chi tiêu hàng tháng, một CTCK phải có tổng số lệnh khớp trị giá 100 tỷ đồng, với mức phí trung bình 0,2% giá trị giao dịch. Nhưng với giá trị giao dịch trên cả hai sàn HoSE và HaSTC vừa qua, mỗi ngày chỉ vài chục tỷ, thì số tiền thu được chẳng thấm vào đâu. Nhiều Cty đã phải bán cổ phần cho đối tác ngoại để tồn tại.
Mới đây, Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán cũng đã gửi kiến nghị lên UBCK NN đề nghị giảm phí cho các CTCK từ mức 0,05% hiện nay xuống còn 0,01- 0,02% để hỗ trợ khó khăn với các CTCK. Mặc dù vậy, kể cả khi nhận được sự hỗ trợ này, các CTCK vẫn phải tìm cách cầm hơi bằng đủ liệu pháp: hạn chế mọi chi phí không cần thiết, cắt giảm nhân sự, hạ lương, thưởng...
Thậm chí có đơn vị còn chuẩn bị cho khả năng xấu nhất. Ông Lưu Tường Bách - nguyên TGĐ một CTCK cho biết, hiện ông đang chuyển sang khai thác lĩnh vực tư vấn giải thể, sáp nhập và mua bán DN. Ông nói rằng, khoảng một vài tháng nữa, sẽ có những CTCK nhỏ phải giải thể hoặc sáp nhập lại với nhau. Theo ông Bách, con số Cty giải thể có thể không nhiều, nhưng các CTCK có thể sáp nhập lại với nhau nhiều hơn. Và theo ông, thậm chí các ngân hàng nhỏ cũng phải tính tới việc sáp nhập.
Sinh... trì hoãn
Theo thống kê, hiện mới chỉ có khoảng 20 trên tổng số gần 100 CTCK đã hoàn tất việc kết nối và chuyển quản lý tiền của NĐT về ngân hàng quản lý. Mặc dù vậy, đến nay những Cty chứng khoán chưa thực hiện việc chuyển tiền của nhà đầu tư về ngân hàng vẫn không hề bị xử phạt nên các đơn vị này tiếp tục dửng dưng với nghĩa vụ trên. Do vậy, việc Cty chứng khoán có thể lạm dụng tiền của nhà đầu tư để trục lợi vẫn là băn khoăn của nhiều người.
Đơn cử, một ví dụ đơn giản là so với lãi suất tiền gửi ngân hàng đang áp dụng ở mức phổ biến 16 - 16,5%/năm, thì tiền NĐT để tại Cty chứng khoán chỉ được hưởng lãi suất không kỳ hạn khoảng 3%/năm. Với những Cty chứng khoán đang quản lý một số lượng khoảng 15.000 tài khoản thì mỗi năm thì tiền lãi thu về sẽ không nhỏ. Đây cũng chính là lý do để nhiều đơn vị chần chừ thực hiện nghĩa vụ này. Theo con số bà Nguyễn Thục Anh - Phó ban Kinh doanh (UBCK NN) cho biết, ở thời điểm thị trường tồi tệ nhất, một CTCK nhỏ vẫn quản lý 2-3 tỷ đồng trong tài khoản của NĐT, ở CTCK trung bình là hàng trăm tỷ đồng, còn đối với những CTCK lớn con số này không dưới 500 tỷ đồng, thậm chí hàng ngàn tỉ đồng. Với lãi suất qua đêm hiện nay, "rõ ràng đây là một nguồn lợi lớn". Có lẽ việc phải chuyển món lợi kinh tế này sang cho người khác mới là mấu chốt của câu chuyện.
Hiện UBCK NN vẫn chưa có một biện pháp hành chính nào đối với những Cty chứng khoán chưa thực hiện việc kết nối và chuyển tiền NĐT về ngân hàng quản lý. Nhưng đáng quan ngại hơn, nếu việc các CTCK vẫn cứ chần chừ không chuyển tài khoản cho các ngân hàng quản lý, khi các CTCK phá sản, tiền của NĐT sẽ được xử lý như thế nào, ai sẽ là người chịu trách nhiệm giải quyết “hậu” phá sản, anh Ngọc Cường - một NĐT lo lắng.
