 |
| (Ảnh: ĐTCK) |
Lãi suất (LS) tiền gửi USD vẫn trong xu hướng giảm. Trong khi đó, Bộ Tài chính đang chuẩn bị cho đợt phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Diễn biến này tác động ra sao đến lãi suất USD trong thời gian tới?
Hiện LS huy động USD của các ngân hàng (NH) kỳ hạn ba tháng chỉ còn 2,2-2,25%/năm trong khi LS huy động VND cùng kỳ hạn là 7,2-7,4%/năm. Nhiều NH cho biết, LS gửi USD còn giảm thêm nếu tình hình đầu ra vốn USD không được cải thiện.
Vốn USD bị rẻ rúng
Theo thống kê của NH Nhà nước về tình hình LS trong tuần lễ từ 26-2 đến 4-3, LS huy động VND vẫn có xu hướng tăng nhẹ trong khi USD diễn ra ngược lại và vẫn trong xu hướng giảm đều. LS huy động USD bình quân kỳ hạn ba tháng của các NH cổ phần là 2,21%/năm, còn ở NH thương mại nhà nước thì thấp hơn, chỉ có 2,04%/năm. Trong khi tuần lễ trước đó, LS USD của các NH thương mại nhà nước là 2,08%. Những NH có thế mạnh về huy động USD có mức giảm cao hơn.
Các NH đã phải giảm thêm LS USD do lượng vốn USD gửi vào có xu hướng tăng trong khi cho vay lại giảm. Tháng 1/2008 số dư tiền gửi USD tăng 2,3%. Còn tháng 2/2009 số dư tăng 1,13% so với cuối năm trước. Thế nhưng, vốn vay bằng USD diễn biến ngược lại. Nếu trong tháng 1/2009 vay ngoại tệ còn tăng thì sang tháng 2/2009 giảm gần 2,7% so với cuối năm trước.
Theo các NH, nhu cầu vay vốn bằng ngoại tệ của doanh nghiệp đã giảm hẳn kể từ tháng 2/2009, sau khi các NH áp dụng chương trình vay vốn được bù 4% lãi suất. Cơ chế bù LS chỉ áp dụng cho các trường hợp vay vốn bằng VND, không áp dụng cho trường hợp vay vốn bằng USD. Các doanh nghiệp đã tính toán, vay USD vừa phải lo lắng về biến động tỷ giá lại không được bù LS. Từ đó, doanh nghiệp đã dừng vay vốn bằng USD để chuyển sang vay VND, số đã vay đến hạn trả nợ, không vay thêm làm số dư vốn vay USD giảm.
Trong khi đó, đầu ra của USD ở nước ngoài bị thu hẹp dần. Các NH cho biết vốn USD cũng bị “chê” ở nước ngoài. Trước đây các NH huy động USD, khi không cho vay hết đã đem USD gửi ở nước ngoài. Tuy nhiên, gần đây, LS USD ở nước ngoài đang dần lùi về 0%, vì thế đưa USD gửi ở nước ngoài LS gần như không đáng kể. Tiền gửi trong nước tăng trong khi đầu ra bị tắc, vì thế các NH buộc phải giảm mạnh LS huy động USD.
Các chuyên gia nhận định, thời gian tới nhu cầu vay USD vẫn thấp, do chương trình bù LS vay vốn VND còn kéo dài đến hết năm 2009.
Trái phiếu có “kích” lãi suất?
| Thông thường người giữ USD có hai nguồn thu nhập: từ lãi suất và chênh lệch tỷ giá. Trong đó LS là yếu tố biết trước và rõ ràng, trong khi biến động tỷ giá chỉ là kỳ vọng và hoàn toàn phụ thuộc vào chủ trương điều hành tỷ giá của NH Nhà nước. Vì thế LS USD giảm đang tạo ra chiều hướng không thuận lợi cho người giữ USD. Trong năm 2008, LS huy động USD có lúc xoay quanh 7%/năm. |
Để giải quyết đầu ra cho vốn USD, Chính phủ đã có quyết định phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ và Bộ Tài chính đang chuẩn bị cho đợt phát hành này.
Theo các chuyên gia NH, việc phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ là bắn một mũi tên trúng nhiều đích. Thứ nhất, sẽ giúp chính phủ huy động được một lượng vốn lớn để giải quyết bội chi ngân sách, qua đó tạo đầu ra cho vốn USD, giúp sử dụng nguồn vốn của nền kinh tế hiệu quả và hợp lý hơn. Thứ hai, huy động vốn ngoại tệ có LS thấp sẽ giúp Chính phủ giảm được chi phí vay vốn.
Các chuyên gia cũng nhận định việc phát hành trái phiếu ngoại tệ sẽ không làm “dợn sóng” mặt bằng LS huy động USD. Một chuyên gia có kinh nghiệm về trái phiếu cho rằng, thông thường trái phiếu chính phủ có độ tín nhiệm cao hơn trái phiếu do chính quyền địa phương hay doanh nghiệp phát hành. Vì thế LS trái phiếu chính phủ có thể thấp hơn LS do các NH thương mại đang huy động và không tác động làm thay đổi mặt bằng LS huy động USD.
Mặt khác, khi phát hành trái phiếu, có thể Bộ Tài chính sẽ sử dụng kỹ thuật để không làm biến động LS USD trên thị trường. Trong quyết định chủ trương phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ, Chính phủ có cho phép bán trái phiếu cho cả tổ chức và cá nhân qua đấu thầu hoặc bán lẻ. Tuy nhiên, có thể trước mắt Bộ Tài chính chỉ huy động của các NH để có được LS thấp vì các đơn vị này đang thừa vốn USD. Bên cạnh đó, chi phí phát hành cho các NH vẫn rẻ hơn nhờ bán sỉ so với bán lẻ cho các cá nhân.
Trái phiếu giúp ổn định tỷ giá?
Từ nhiều năm qua, USD để doanh nghiệp thanh toán hàng nhập khẩu có từ hai nguồn: doanh nghiệp dùng VND để mua của NH hoặc vay USD của NH. Cả hai nguồn này hỗ trợ cho nhau, trong đó việc vay USD giúp sử dụng được nguồn tiền gửi USD của người dân gửi tại NH. Tuy nhiên, từ tháng 2/2009, các NH triển khai cho vay vốn VND có bù 4% LS, không áp dụng với vốn vay bằng USD, doanh nghiệp không vay mà chuyển sang mua USD vì thế đã tạo sức ép lên cung - cầu USD. Doanh nghiệp tính toán lúc này vay VND được bù LS, sau đó mua USD có lợi hơn nhiều so với vay USD.
Tuy nhiên, các chuyên gia NH cho rằng việc phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ cũng sẽ giúp ổn định tỷ giá. Bộ Tài chính sau khi huy động số ngoại tệ này, khi cần chi ngân sách sẽ bán ra và NH Nhà nước sẽ mua vào để tăng nguồn dự trữ ngoại tệ. Trong trường hợp cần thiết, NH Nhà nước có thể bán số ngoại tệ này cho các NH để can thiệp thị trường nhằm ổn định tỷ giá.
Để giải quyết đầu ra cho vốn USD, Chính phủ đã có quyết định phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ và Bộ Tài chính đang chuẩn bị cho đợt phát hành này.
Theo các chuyên gia NH, việc phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ là bắn một mũi tên trúng nhiều đích. Thứ nhất, sẽ giúp chính phủ huy động được một lượng vốn lớn để giải quyết bội chi ngân sách, qua đó tạo đầu ra cho vốn USD, giúp sử dụng nguồn vốn của nền kinh tế hiệu quả và hợp lý hơn. Thứ hai, huy động vốn ngoại tệ có LS thấp sẽ giúp Chính phủ giảm được chi phí vay vốn.
Các chuyên gia cũng nhận định việc phát hành trái phiếu ngoại tệ sẽ không làm “dợn sóng” mặt bằng LS huy động USD. Một chuyên gia có kinh nghiệm về trái phiếu cho rằng, thông thường trái phiếu chính phủ có độ tín nhiệm cao hơn trái phiếu do chính quyền địa phương hay doanh nghiệp phát hành. Vì thế LS trái phiếu chính phủ có thể thấp hơn LS do các NH thương mại đang huy động và không tác động làm thay đổi mặt bằng LS huy động USD.
Mặt khác, khi phát hành trái phiếu, có thể Bộ Tài chính sẽ sử dụng kỹ thuật để không làm biến động LS USD trên thị trường. Trong quyết định chủ trương phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ, Chính phủ có cho phép bán trái phiếu cho cả tổ chức và cá nhân qua đấu thầu hoặc bán lẻ. Tuy nhiên, có thể trước mắt Bộ Tài chính chỉ huy động của các NH để có được LS thấp vì các đơn vị này đang thừa vốn USD. Bên cạnh đó, chi phí phát hành cho các NH vẫn rẻ hơn nhờ bán sỉ so với bán lẻ cho các cá nhân.
Trái phiếu giúp ổn định tỷ giá?
Từ nhiều năm qua, USD để doanh nghiệp thanh toán hàng nhập khẩu có từ hai nguồn: doanh nghiệp dùng VND để mua của NH hoặc vay USD của NH. Cả hai nguồn này hỗ trợ cho nhau, trong đó việc vay USD giúp sử dụng được nguồn tiền gửi USD của người dân gửi tại NH. Tuy nhiên, từ tháng 2/2009, các NH triển khai cho vay vốn VND có bù 4% LS, không áp dụng với vốn vay bằng USD, doanh nghiệp không vay mà chuyển sang mua USD vì thế đã tạo sức ép lên cung - cầu USD. Doanh nghiệp tính toán lúc này vay VND được bù LS, sau đó mua USD có lợi hơn nhiều so với vay USD.
Tuy nhiên, các chuyên gia NH cho rằng việc phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ cũng sẽ giúp ổn định tỷ giá. Bộ Tài chính sau khi huy động số ngoại tệ này, khi cần chi ngân sách sẽ bán ra và NH Nhà nước sẽ mua vào để tăng nguồn dự trữ ngoại tệ. Trong trường hợp cần thiết, NH Nhà nước có thể bán số ngoại tệ này cho các NH để can thiệp thị trường nhằm ổn định tỷ giá.
Lãi suất huy động VND và USD của một số ngân hàng
Đơn vị: %/năm
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
