Cuộc nói chuyện của chuyên gia phân tích Đỗ Hiệp Hoà tại Công ty Chứng khoán Thăng Long cuối tuần qua đã thu hút sự quan tâm của khá nhiều nhà đầu tư khi tập trung vào chủ đề nóng: giới thiệu những thủ thuật chế biến báo cáo tài chính tại DN.
Theo ông Hoà, sở dĩ DN có thể chế biến báo cáo tài chính theo hướng tăng lỗ hoặc tăng lãi là do DN có sự chủ động nhất định khi lập báo cáo tài chính, đặc biệt tập trung ở những việc như lựa chọn phương pháp tính khấu hao; phương pháp tính giá vốn hàng bán và hàng tồn kho; trích lập dự phòng và hạch toán doanh thu. Về doanh thu, thủ thuật làm tăng khoản này thường là DN thực hiện hạch toán doanh thu sớm (chưa hoàn thành nghĩa vụ bán hàng đã hạch toán doanh thu); DN thực hiện mua - bán trong cùng tập đoàn, cùng công ty mẹ hoặc DN chỉ gửi hàng không bán có thể trả lại vẫn hạch toán tăng doanh thu. Về chi phí, DN có thể giảm khoản chi này bằng nhiều cách, trong đó có việc không hoặc chỉ trích ở mức thấp các khoản dự phòng đầu tư tài chính, dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng nợ xấu, dự phòng chênh lệch tỷ giá… Những báo cáo tài chính đã được kiểm toán vẫn có thể xảy ra tình trạng bị chế biến số liệu, bởi DN có thể thoả hiệp với đơn vị kiểm toán để đưa ra ý kiến ngoại trừ ở những vùng "nhạy cảm". Theo đó, vùng ngoại trừ của kiểm toán trong báo cáo tài chính của DN là vùng mà người đọc báo cáo cần chú ý.
Cũng theo ông Hoà, nhà đầu tư cần lưu ý khi thấy những dấu hiệu như: doanh thu hoặc lợi nhuận DN tăng đột biến vào cuối kỳ mà không phải do yếu tố thời vụ; lợi nhuận và doanh thu tăng nhưng dòng tiền âm trong kỳ; DN trì hoãn công bố báo cáo tài chính hay những DN mà thành viên HĐQT, Ban điều hành nắm lượng cổ phiếu áp đảo… Tuy nhiên, ông Hoà cũng lưu ý không phải mọi DN có những dấu hiệu trên đều có vấn đề.
