"Chợ đen" ngoại tệ vẫn hoạt động ngầm

Sau chỉ đạo ngày 6.6 của Thống đốc NHNN, bắt đầu từ ngày 9.6, trên địa bàn các tỉnh, thành phố, các đoàn kiểm tra liên ngành (NHNN-Công an-Quản lý thị trường) đã liên tục tiến hành kiểm tra, giám sát các hoạt động thu đổi ngoại tệ của tất cả các bàn đổi ngoại tệ (chủ yếu của các cửa hàng vàng) trên địa bàn.

Việc kiểm tra gắt gao khiến hoạt động mua-bán ngoại tệ công khai theo giá "chợ đen" ngừng hẳn. Khách hàng đến bán ngoại tệ thì được thông báo chỉ đổi đúng giá do NHTM uỷ nhiệm. Khách hỏi mua bị từ chối thẳng thừng với lý do không có ngoại tệ, không được phép bán cho ai ngoài NH. Những ngày này bước chân vào cửa hàng vàng hỏi mua USD, khách bị nhìn với con mắt cảnh giác, nghi kỵ.

Tuy nhiên, có dấu hiệu cho thấy, hoạt động mua-bán ngoại tệ (chứ không phải thu đổi) của nhiều cửa hàng vàng vẫn diễn ra, nhưng ngày càng rút vào bí mật và tinh vi hơn. Nếu khách hàng là người quen biết/quen mặt và tất nhiên là các mối quan hệ (kể cả các tổ chức) làm ăn từ trước đến nay với cửa hàng vàng vẫn mua-bán USD theo giá "chợ đen" với nhau.

Trong tuần qua, tỉ giá "chợ đen" diễn biến hết sức linh hoạt, có những thời điểm thay đổi theo từng phút (tuỳ cung-cầu) và nhìn chung là theo xu hướng tăng. Việc thông báo giá/thỏa thuận mua/bán chủ yếu thông qua điện thoại. Việc giao nhận USD khối lượng lớn ít khi diễn ra tại cửa hàng để tránh bị kiểm tra.

Cuối tuần qua, có hiện tượng khi khách vào cửa hàng vàng để mua-bán USD thì bị cửa hàng từ chối, nhưng bên ngoài đã có những cá nhân đứng chờ sẵn để hỏi mua và bán (nếu khách có nhu cầu). Không xác minh được liệu đây có phải là "chân rết" của các cửa hàng vàng không?

Còn "chợ đen" vì còn chênh lệch giá

Tính đến cuối tuần qua, so với cuối năm 2007, tỉ giá VND/USD trên thị trường liên NH do NHNN công bố tăng 2,1%, tỉ giá do Vietcombank niêm yết tăng 3,7% và giá bán ra của thị trường tự do tăng 14,7%.

Mặc dù từ ngày 11.6, tỉ giá do NHNN đã nâng khá mạnh, theo đó giá niêm yết của các NH cũng tăng, nhưng vẫn có độ chênh khá xa do giá trên thị trường tự do (trên/ dưới 1.400 đồng/1USD). Chính điều này khiến cho các cá nhân và nhiều tổ chức có USD thường găm lại, hoặc nếu bán thì bán cho các đại lý thu đổi, hoặc chính các NH (hình thức thỏa thuận) với tỉ giá "chợ đen".
 
Khó mua được ngoại tệ theo giá niêm yết, NH cũng thiếu nguồn ngoại tệ để bán cho khách hàng có nhu cầu hợp pháp. Tình trạng này lại đẩy các cá nhân có nhu cầu USD và một số DN có nhu cầu NK/thanh toán ngoại tệ với nước ngoài đến hạn phải chấp nhận mua USD từ các cửa hàng vàng hoặc từ các tổ chức khác thông qua môi giới.

Tuần qua, tuy lãi suất tiền gửi VND đã tăng mạnh nhưng vẫn có hiện tượng một số người dân rút VND tiết kiệm ra mua ngoại tệ và vàng để tích trữ. Đây là một số nguyên nhân khiến "chợ đen" ngoại tệ vẫn hoạt động ngầm, bất chấp các đợt kiểm tra, giám sát của các cơ quan liên ngành.

Cần biện pháp đồng bộ

Xứ lý các vấn đề liên quan đến thị trường ngoại hối là vấn đề rất khó khăn đối với tất cả các quốc gia. Việc chấn chỉnh hoạt động của bàn đại lý đổi ngoại tệ và đảm bảo các hoạt động thu đổi ngoại tệ trên toàn lãnh thổ phải tuân thủ các quy định quản lý ngoại hối hiện hành là một việc làm cần thiết, nhưng chưa đủ để chấm dứt tình trạng mua-bán ngoại tệ ‘chợ đen".
 
Để hạn chế diễn biến tăng cao bất thường đôla Mỹ và các hoạt động đầu cơ cần phải có các biện pháp vĩ mô đồng bộ. Theo ý kiến của nhiều chuyên gia thì NHNN cần linh hoạt hơn nữa trong cơ chế điều hành tỉ giá, đồng thời chú ý đến diễn biến nguồn tiền gửi VND vào hệ thống NH sau một thời gian điều chỉnh lãi suất cơ bản (LSCB) lên 14%/năm để đánh giá mức độ "hút" VND từ lưu thông vào NH, nếu mức độ "hút" chưa đủ thì nên tiếp tục điều chỉnh lãi suất.
 
Theo dõi chặt chẽ diễn biến của các tài khoản vãng lai và cán cân thương mại để có những giải pháp kịp thời. Song song với hoạt động đó, Chính phủ phải đảm bảo dự trữ ngoại hối và khẳng định quyết tâm trợ giúp tỉ giá hối đoái, tạo tâm lý tin tưởng cho người dân và các NĐT.